جنگ پنهانی شاخص ها - وبلاگ دیدگاه

به گزارش وبلاگ دیدگاه، شاخص کل، نماگر اصلی بورس تهران است که سال ها به عنوان دماسنج تالار شیشه ای نقشی مهم در محاسبات سهامداران ایفا کرده؛ در حالی که این روز ها برخی فعالان بازار سرمایه معتقدند شاخص کل هم وزن مبنایی منطقی تر برای ارزیابی شرایط بازار سهام است.

به گزارش دنیای اقتصاد؛ در این میان بررسی ها نشان می دهد به دلیل توزیع نامتقارن ارزش بازاری شرکت ها در بورس تهران، شاخص ارزش وزنی یا همان شاخص کل تنها نشانگر عملکرد شرکت های بزرگ بوده و این شاخص هم وزن است که عملکرد شرایط کلی بازار را به نمایش می گذارد.

نگاهی به شرایط سهام از ابتدای سال 99 تا به امروز از رشد 206 درصدی شاخص کل در مقابل افزایش 144 درصدی شاخص هم وزن حکایت دارد. در 20 روز کاری گذشته نیز که فعالان بورس تهران شاهد افت هر روزه قیمت سهام هستند، اما در برابر اصلاح 5/ 21 درصدی شاخص کل، شاهد کاهش 19 درصدی نماگر هم وزن بودیم. افت کمتر شاخص هم وزن را، اما می توان نتیجه پرنشدن حجم مبنا در شرکت های کوچک بازار و افت کمتر قیمت پایانی نسبت به آخرین معامله دانست که در شرایط کنونی با تورمی غیرطبیعی روبرو است.

در این میان آمار ها حکایت از توزیع نامتقارن ارزش بازاری شرکت ها در بورس تهران دارد؛ جایی که 17 شرکت در یک کفه ترازو و 334 شرکت در کفه دیگر قرار می گیرند و وزنی یکسان در تعیین شاخص کل دارند. این در حالی است که پرتفوی سرمایه گذاران حقیقی متنوع بوده و صرفا روی سهام شرکت های بزرگ و شاخص ساز متمرکز نیست. از این رو شاخص هم وزن بیشتر با واقعیت های بازار مطابقت دارد.

قطب نمای 17 شرکتی شاخص کل

بورس تهران بیش از 300 بنگاه اقتصادی را در خود جای داده است. در این میان برخی شرکت ها در مقیاس بسیار بزرگ و برخی دیگر متوسط و کوچک هستند. تا این لحظه 17 شرکت بزرگ بورس تهران، بیش از نیمی از کل ارزش بازار را در اختیار دارند. این مهم جایی اهمیت پیدا می کند که شاخص کل به دماسنج اصلی تالار شیشه ای تبدیل شده است. شاخصی که بر مبنای وزن ارزشی شرکت ها محاسبه می شود و شرکت های بزرگ بازار به راحتی می توانند جهت این نماگر را تعیین کنند و در مقابل شرکت های کوچک، کمترین نقشی در تعیین راستا این شاخص ایفا نمی کنند. شاخص کل هم وزن، اما از آنجا که تاثیر مساوی از سهام شرکت های بورسی فارغ از ارزش بازار پذیراست، عملکرد واقعی معاملات یک روز بورس تهران را به نمایش می گذارد.

351 شرکت پذیرفته شده در بورس تهران توزیع نامتقارنی داشته اند. به طوری که بیش از 50 درصد ارزش کل بازار فقط در اختیار 17 شرکت بورسی است. با افزایش این محدوده می بینیم یک سوم سهام بورسی، 90 درصد ارزش کل بازار را به خود اختصاص داده اند.

در مقابل 235 شرکت (معادل 67 درصد از کل)، فقط 10 درصد بازار را شامل می شوند. به این ترتیب در شاخص ارزش وزنی بورس اوراق بهادار تهران، 17 شرکت بزرگ، پنج برابر 235 شرکت کوچک روی شاخص تاثیر می گذارند. به همین دلیل است که شرکت های بزرگ به سهام شاخص ساز معروف شده اند و شاخص ارزش وزنی (شاخص کل) بورس اوراق بهادار تهران به شدت تحت تاثیر عملکرد شرکت های بزرگ است و تعداد زیادی از شرکت های کوچک تاثیری اندک بر این نماگر دارند در حالی که در شاخص هم وزن، تاثیر بزرگ ترین شرکت حاضر در بورس اوراق بهادار تهران همچون هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج فارس با سهم 2/ 7 درصدی و کوچک ترین شرکت (نساجی بروجرد با سهم بسیار ناچیز 0016/ 0 درصدی) با یکدیگر برابر است.

به بیان دیگر در شاخص هم وزن تاثیر این دو شرکت بر شاخص برابر است. با توجه به توزیع نامتقارن شرکت ها از نظر ارزش بازار در بورس تهران، اگر بازده هر یک از 17 شرکت بزرگ (از نظر ارزش بازار) در یک روز منفی 5 درصد و بازده هر یک از 334 شرکت باقی مانده مثبت 5 درصد باشد، شاخص کل ارزش وزنی در آن روز تغییری نخواهد کرد. این در حالی است که با همین فرض، شاخص کل هم وزن با افزایش قابل توجهی همراه می شود. از این رو به نظر می رسد شاخص هم وزن که نشانگر عملکرد عموم بازار است، شرایط را به مراتب بهتر از شاخص ارزش وزنی به نمایش می گذارد.

ریسک کمتر نماگر هم وزن

شاخص کل داری قدمت به نسبت بالایی است، اما محاسبه شاخص کل هم وزن از ابتدای سال 93 آغاز شد. از آن روز تا به امروز بورس تهران 1557 روز کاری را پشت سر گذاشته است. شاخص کل 62 درصد روز های معاملاتی با رشد همراه شده و شاخص هم وزن سهم 59 درصدی از روز های مثبت دارد. با این حال در مقابل رشد 1887 درصدی شاخص کل از ابتدای سال 93 تا به امروز، بازده نماگر هم وزن به 4223 درصد می رسد. با وجود این بازده دو برابری، اما نگاهی به انحراف معیار دو نماگر مذکور نشان از ریسک پایین تر شاخص هم وزن به نسبت شاخص کل دارد.

با نگاهی به عملکرد شاخص کل و هم وزن از ابتدای سال 99 تا به امروز نیز نتایج جالب توجهی به دست می آید. جایی که در 112 روز کاری، شاخص کل 77 روز مثبت را ثبت کرد و شاخص هم وزن نیز 69 روز را سبزپوش پشت سر گذاشت.

نکته قابل توجه در بازده زمانی مذکور، سبقت شاخص کل با بازدهی 206 درصدی از شاخص هم وزن با رشد 144درصدی است. با وجود این انحراف معیار 3/ 2 درصدی شاخص وزنی نسبت به انحراف معیار 8/ 1درصدی شاخص هم وزن باز هم نشان از ریسک پایین تر نماگر هم وزن با عملکرد یکسان نماد ها دارد.